|
| Grammatica feitenoverzicht:
rangtelwoorden |
|
|
| |
Onderwerpen
-
Rangtelwoorden
-
Bijwoorden van hoeveelheid
-
Uitdrukkingen met getallen
|
|
|
Rangtelwoorden
(24.D.1)
|
De rangtelwoorden zijn in het Djerma, net als in
het Nederlands, gebaseerde op de
hoofdtelwoorden. met uitzondering van de eerste.
Het rangtelwoord wordt gevormd door anta toe
te voegen aan het hoofdtelwoord. Als het
rangtelwoord eindigt op een a of een i
dan wordt deze a
of i vervangen. Als het rangtelwoord
op een u eindigt dan wordt deze u
alleen vervangen bij ahaku.
|
Rangtelwoorden
1 - 10
|
Djerma |
getal
|
Djerma |
getal |
| sintina |
eerste
|
idduanta |
zesde
|
| ihinkanta
|
tweede
|
iyyanata |
zevende
|
| ihinzanta |
derde |
ahakanta |
achtste
|
| itacanta |
vierde
|
iyegganta |
negende
|
| iguanta |
vijfde
|
iwayanta |
tiende
|
|
| |
| Voor de getallen hoger dan
10 geldt dat het rangtelwoord op dezelfde manier
wordt gevormd als de getallen lager dan 10. Voor
de 11de,
21ste et cetera geldt dat het
rangtelwoord hetzelfde is als het hoofdtelwoord.
Voor de hoge getallen geldt
vaak dat ook vaak gewoon het hoofdtelwoord wordt
gebruikt in plaats van het rangtelwoord.
|
Rangtelwoorden groter dan 10
|
Djerma |
getal |
|
iway cindi fo |
elfde |
|
iway cindi hinkanta |
twaalfde |
|
warankanta |
twintigste |
|
waranka cindi fo |
eenentwintigste |
|
|
Terug |
|
|
Bijwoord van hoeveelheid
|
aantal keer
Het woord ce of sorro wordt in
combinatie met het hoofdtelwoord gebruikt om
om het aantal keer uit te drukken; enkele
voorbeelden:
ce fo, sorro fo: een keer, eenmaal
ce hinka, sorro hinka: twee keer, tweemaal
ce bobo : vele keren |
| |
| Combinaties met eerste
at first, first sintina,
me fo (also: together, simultaneously, at
the same time)
in the first place jina (also: in front,
in front of, before; yet, already)
example: M' a naŋ jina. Let him first.
to be first jin (also: to precede,
to go before)
first born hay jine, hay jina
first, senior or only wife wargida [H] |
|
|
|
Combinaties met laatste
als laatste doen kokor
(ook: de laatste tijd doen; vervolgens doen)
voorbeelden: kokor kan gebruikt worden in werkwoordcombinaties met
het idee van een bijwoord.
A kokor ga kaa. Op het laatst kwam
hij.
A kokor ga ci ay se. Hij vertelde me
het tenslotte.
Ay kokor ga di a. Ik zag het op het
laatst.
laatste, eind-, slot- kokoro; bananta,
banda wane, kokoro banda wane.
in the last place, last of all, at last
kokoro banda.
laatste jaar (vorig jaar) mannaŋ {manan}
|
|
Terug |
|
| Uitdrukkingen |
| |
|
eerste,
oudste of enige vrouw wargida [H]
tweede of volgende vrouw bij polygamie wayce
tweede verdieping jidan bisa
[Hausa letterlijk: huis boven op]; sooro, soora
|
|
Terug |
| |
|
|
|
|
|
Laatst
herzien:
25 januari 2010
|
|
|
